Gothic

Het begon allemaal met muziek. In Duitsland waren het eind jaren 70 en begin jaren 80 onder meer Robert Smith en Siouxsie Sioux, Depeche Mode of Anne Clark die somberheid in het klankbeeld brachten. Koude geluiden, zwarte kleren, donkere make-up, uitgelopen lippenstift, warrig haar. Dit ging gepaard met deels bizarre teksten vol melancholie en horror. De zogenaamd ideale wereld die op het toneel en in het dagelijks leven was uitgebeeld, werd op zijn kop gezet. In de post-punk en new wave heersten kilte, minimalisme, wereldmoeheid, duisternis en dreiging.

Een zegen voor veel jongeren die zich destijds met hun gevoel in deze muziek vonden. Er woedde een koude oorlog tussen de grootmachten, milieuvernietiging was een groot onderwerp en het nieuws sprak officieel van een dreigende kernoorlog. Niet iedereen die in die tijd in donkere kelders naar gothic muziek bewoog had bewust een ideologie of openlijke rebellie voor ogen. Veel jongeren wilden gewoon anders zijn of hun muzikale idolen imiteren. Voor anderen was het tafereel een stil, triest, zwart protest. Hoewel de oorsprong van de zwarte scene in de Engelse post-punk lag, kwam de subcultuur pas begin jaren tachtig in Duitsland bij elkaar. En dat was zowel in de FRG als in de DDR. In de DDR werden de zogenaamde ghouls of darks nauwlettend in de gaten gehouden door de staatsveiligheid. Toch was Robert Smith van The Cure ook in de arbeiders- en boerenstaat een stilistische en muzikale held voor de zwarte subcultuur, en men wilde zijn outfit imiteren.

Donkere outfits waren het directe tegendeel van de kleurrijke mode van de jaren 80 en daarmee ook een uiting van een tegencultuur die de alomtegenwoordige neonkleuren afwees. Passend bij de bleke gezichten en donkere kohl waren er bedrijven als Bogey`s die in de jeugdtijdschriften reclame maakten voor sombere mode.

Pumpy broeken, puntige gothic schoenen, losse topjes voor de Wavers, frilly shirts, glitter en zijde voor de New Romantics, die speelden met het vervagen van de geslachten, waarbij ze artiesten als Visage of Boy George van Culture Club imiteerden. Ook toen al bestond de subcultuur uit verschillende stromingen, zoals de kadaverachtige goths in vloeiend zwart, de koele wavers, de New Romantics in melancholische kleur en de EBMers in militante outfits, wier bands invloeden haalden uit luidruchtige industriële muziek.

Omdat je dat in de DDR allemaal niet kon kopen, werd men hier inventief. De kleding van priesters en vooral de zwarte scheidsrechtershemden moesten dus dienen als zwarte outfits na toegewijde handenarbeid.

Inspiraties voor gotische outfits en styling werden onder andere ontleend aan gotische literatuur. Donker, mysterieus, oud, beklemmend, beangstigend: dat waren de kenmerken van de zogenaamde gotische literatuur van het einde van de 18e eeuw in Engeland. Een passende term, vond de muziekpers, en bedacht op een gegeven moment de term Gothic Rock, waarvan de term Gothic scene is afgeleid. Ook films, series en strips bepaalden het beeld van de zwarte scène.

De bizarre jongeren maakten de samenleving natuurlijk bang. Ze toonden mensen dood en kwaad, zetten sociale normen op hun kop, doorbraken taboes en provoceerden mensen met hun verschijning. Verhalen over sinistere rituelen, grafschennis, satanisme en het occulte gingen snel de ronde. De scène weerlegde deze vooroordelen niet, want ze wilden afstand houden van de normale samenleving en het kon geen kwaad als de "normalen" uit angst afstand hielden. Bovendien waren veel christelijke en occulte symbolen niet alleen heerlijk mysterieus, maar ook perfect geschikt om een statement te maken. In tegenstelling tot punk of de hippies wilde de zwarte scene echter geen politieke verandering, maar hun vrede. Het was noch politiek noch religie die dit tafereel verenigde, maar muziek en het gevoel van somberheid. De kinderen van de nacht wilden onder hun eigen soort zijn, naar hun muziek luisteren en zich niet hoeven te verantwoorden.

Wat veel ouders in de jaren 80 nog afdeden als een "fase" van hun kinderen is nu uitgegroeid tot een levensstijl. Degenen die er toen deel van uitmaakten, maken er nu vaak nog steeds deel van uit. Elke nieuwe generatie bracht de muzikale en visuele invloeden van hun tijd met zich mee. Tegenwoordig zijn er talloze gothic festivals, gothic feesten en een scene die alle leeftijdsgroepen en heel veel muziekstijlen verenigt. Zoals alle subculturen worstelt de gothic scene met commercialisering en haar authenticiteit. Toch komt het vandaag nog steeds gereserveerd en defensief over en richt het zich op zichzelf.